Thursday, June 18, 2009

Fascinación por Dreyer


Un posíbel plano para estas noites calorosas e que eu estou aplicando con certo rigor, é agarrar polo colo unha boa e xélida cervexa e poñer no DVD algunha peli dun tipo danés que naceu e morreu en Copenhague e que fixo algunha das máis fermosas obras mestras de toda a Historia do Cinema. Este home, Carl Theodor Dreyer, de neno foi adoptado por unha ríxida familia luterana, polo que isto marca de xeito decisivo a maioría dos seus filmes. Voulles citar tres.

A min gústame moito "A paixón de Xoana de Arco", do ano 1928, a versión francesa, restaurada no ano 1928, unha sublime lección de cinema, onde @s pipiol@s que estudan nas Escolas de Cine poden aprender como se encuadra e como se manexan os primeiros planos e os insertos, como a mímica e a expresividade dos rostros substitúen centos e centos de páxinas de guión. A morte da heroína, acosada polas labaradas da lumieira e da intransixencia dos teólogos e xuíces que a condenaron, xenial, xenial e xenial.

"Dies Irae", do ano 1943, é marabillosa, probábelmente a miña favorita. Un filme que condena a hipocresía e o fanatismo relixioso, un filme que gravita habelenciosamente encol da culpa e da delación, unha brillante alegoría da ocupación nazi en Dinamarca e na que o xoven Martin se debate entre a fidelidade ao seu pai, o reverendo Absalón e o amor inconfeso pola xoven esposa deste, Anne. As escenas a contraluz nos bidueiros son como as delicias de améndoa de Allariz: pura delicatessen.

"Ordet", 1955, constitúe unha espléndida recreación do Romeo e Xulieta de Shakespeare que medita sobre as dificultades do amor, o fanatismo relixioso e a compaixón polo ser humano. As tomas son longuísimas, case non hai cuts directos polo que o ritmo, en consecuencia, é pausado (vid. o principio, cando todos se erguen para buscar a Johannes) e a fotografía en branco e negro suxire unha certa e envolvente melancolía. Interesantísima.

Amigos, esquézanse do Mundo un chisco, que pasa de vostedes, e déixense seducir polo Sétimo Arte en todo o seu esplendor. Fascinación polo Cine. Fascinación por Dreyer.

Alberto Rodríguez

Saturday, June 13, 2009

Unha breve reflexión sobre o galego: "sapere aude"


Ouh, meu Deus, descubro, horrorizado, que ao pobre Barthes atropelárono, fatalmente, dúas veces. A primeira foi a que lle custou a vida, na Rùe das Écoles, fronte a Sorbona, no ano 1980. O segundo atropelo está a se producir arestora pola belixerante actitude da Xunta de Galicia, coa terrorífica "Solución Final", que ao máis puro estilo Heydrichiano pretende aplicar ao noso idioma, recoñecido como co-oficial pola Constitución Española de 1978 -que non a redactaron fanáticos nacionalistas galegos- e máis polo vixente Estatuto de Autonomía.

Escribe Roland Barthes: "Aquel obxecto no que se inscribe o Poder dende toda a Eternidade Humana é a linguaxe ou, para sermos máis precisos, a súa expresión obrigada: a língua."

O Goberno da Xunta de Galicia, instalado na infame retórica da FAES e dos medios máis reaccionarios e extremistas da Capital do Reino, dimite, de facto, das súas obrigas constitucionais-estatutarias e busca, dun xeito absurdo e maleducado, desapoderar ao galego da esencial función que lle atribúe Barthes, para convertilo nun problema a erradicar, nun tumor na nosa sociedade, nun paria no seu propio territorio, nun sen papeles que cómpre expulsar canto antes para que non nos amole. Despois, todos seremos máis felices. A enquisa que se lle traslada aos pais deslízase perigosamente polo gume da obscenidade política e diría que case ética. Primeiro, porque se lle consulta a individuos que en absoluto entenden de sociolingüística, polo que a maioría vai opinar ao chou, sen criterio nengún. Despois, porque é unha enquisa ridícula. Por que non facer unha enquisa para preguntarlle aos pais se queremos suprimir as mates ou as ciencias naturais? Eu teño a resposta. Para Núñez Feijoó e os seus subalternos, o galego é unha asignatura de segunda ou terceira, na que se ensina un dialecto do castelán, cuxo coñecimento é algo continxente. Tanto dá saber ou non saber falar galego, pois non vale para nada. A mártir do bilingüísmo cordial Gloria Lago, lideresa dos galegos bilingües -que seica estaban orfos de líderes- e paracaidista en Galiza desa filial do PP chamada UPyD, recorre a un sofisma perigoso, porque emprega unha palabra estremadamente dúctil, liberdade. Os cidadáns deben ser libres para decidiren en que idioma falar. Borges dicía con frecuencia que a linguaxe é deleznábel, na acepción que alude á súa condición de esvaradía ou mesmo maleábel. Por iso a liberdade que concibe un cidadán palestino na súa mente, mentres as tropas israelíes sitian e invaden o seu territorio, non é a mesma da que falaba o Trío das Azores cando asinaron a declaración de guerra a Irak. Coidado coa liberdade. A Xunta pensa nunha concreta liberdade, a dos castelán-falantes e dános con esa mesma liberdade na cachola a quenes poidamos discrepar das súas sombrizas intencións. Aquí había unha lexislación en materia de normalización lingüística que funcionaba relativamente ben e que fora aprobada por unanimidade polo Parlamento Galego de Fraga, logo tamén cos votos favorábeis do PP. O Conselleiro de Educación que, aínda que non presenta OT nen realities semellantes, se chama Xesús Vázquez, introduciu un concepto moi preocupante, segregación dos cativos entre castelán-falantes e galego-falantes, un apartheid que só busca discriminar positivamente aos alumnos que se expresen en castelán, que busca dividir, cando as línguas deberan ser nexos de unión, non de separación.

Por certo, señores da Xunta, os funcionarios non son libres para expresárense na língua que lles pareza, porque dende que toman posesión das súas prazas forman parte dunha organización administrativa que atopa a lóxica da súa existencia e pervivencia na sumisión ao ordenamento xurídico. E, mentres non se deroguen ou modifiquen a Constitución Española e mailo Estatuto de Autonomía, o galego é língua co-oficial e os servidores da Administración Pública Galega, mentres estean nas dependencias administrativas e en horario de traballo, deben dirixirse ao administrado na língua co-oficial que este empregue, galego ou castelán. U-la liberdade do galego-falante, no seu territorio e perante as autoridades que derivan directamente da lexitimidade dun Parlamento propio e dunhas institucións xurídico-políticas propias, así recoñecidas polo vixente Ordenamento Xurídico Español? Así pois, entendo que a reforma que o Unipartito pretende facer da Lei da Función Pública Galega viola preceptos constitucionais e da norma institucional básica da nosa Comunidade Autónoma, que é o Estatuto.

E o máis grave de todo. Gloria Lago é filóloga. Literalmente un filólogo é aquel que ama as línguas. Por iso un filólogo que se prece xamais debería ter en menos ou humillar unha língua. Porque todas as línguas, fálense mal ou menos, forman un necesario patrimonio inmaterial que serve aos humanos para comunicárense, para dicirse palabras de amor, ou de odio, para despedirse, para reencontrarse, mais, sobre todo, as línguas distínguennos como seres civilizados e cultos. Así, os filólogos que odian línguas deberían repugnar aos cidadáns de ben, como o fan os médicos que matan os seus pacientes, os doutores Morte como os nazis Aribert Heim ou Josef Mengele.

O cinismo da Xunta de Feijoó lémbrame ao do Capitán Renault en "Casablanca" á hora de pechar o local de Rick por orde do maior Strasse. Renault era un habitual do Rick´s Cafe e, como non se lle ocorrían razóns de peso para clausuralo, díxolle a Bogart: "Teño que pechar este local. Descubrín que se xoga". A Xunta busca a eliminación e a asfixia do galego na sociedade so-pretexto de que se fala pouco, como se esa fose razón suficiente e tendo en conta que eles contribúen, coa súa feroz campaña, a xerar unha sensación de inutilidade e de culpa nos falantes. É un círculo vizoso, abofé.

Amigos meus, na Sociedade cara a que avanzamos nengún coñecimento está de máis, nengunha língua sobra, todas, absolutamente todas, van ser necesarias, así que, por favor, non coarten as capacidades intelectuais das crianzas, non pulvericen as súas posibilidades comunicativas. Aplíquense a máxima kantiana e que xa empregara Horacio nunha carta a Lolius, un amigo seu. "Sapere aude", atrévete a saber.

Alberto Rodríguez