Desculpen os de
markéting da TCM por "sisarlle" deliberadamente o seu
slogan, mais o certo é que, despois de darlle voltas e máis voltas, non me viña á cabeza un título mellor para as liñas que arestora están vostedes a ler. Tamén quero pedirlle desculpas a Godard por apropiarme do título dun dos seus filmes e agardo que esta crítica lle valla de compensación. Xa sei que últimamente non me prodigo moito polo blog, que lle vou facer, estiven algo enleado, mais hoxe volvo á carga con anovadas forzas e volvo para facer unha crítica favorábel, xa que alguén me recriminou –agarimosamente- que as miñas dúas últimas intervencións fosen para poñer a feder pelis, pero bueno, que queren que lles diga, non me gusta todo o que vexo e, cando teño tempo, póñoo de manifesto.
Ben, pois hoxe voulles falar dun filme mítico que data do ano 1964 e que (será tan relevante) lle deu nome, que eu saiba, á produtora de Quentin Tarantino e máis a certo programa de Radio Allariz, supoño que xa saben a cal me refiro. Sí, amigos, o filme non é outro que "Band à parte", Banda aparte. Trátase do sexto traballo de Jean-Luc Godard, que ademais escribe o guión, unha adaptación da novela pulp "Fool’s Gold", de Dolores Hitchens. A peli está protagonizada por Anna Karina, a parenta de Godard, por Claude Brasseur e mais por Sami Frey. En realidade, os actores non importan moito. Todo sucede en Joinville-le –pont, ao longo de tres días. Temos a dous mozos aficionados ao cinema
1, Arthur e máis Franz, ladróns de pouca monta, que coñecen durante unhas clases de inglés a unha inxenua rapaza, Odile, que vive cunha burguesa chamada madame Victoria. Os avesos Arthur e Franz convencen a Odile para cometer un roubo na casa da súa benefactora.
O filme está dende o primeiro momento prantexado como unha fervorosa homenaxe aos
noir hollywodienses de serie B, que proliferaron fundamentalmente na década dos 40 e dos 50. Por iso non é raro ver a Arthur e máis a Franz embutidos nun gabán, cun chapeo calado case ata o mento e cun pitillo abaneándolle nos beizos. Tamén é moi interesante o tratamento que se lle dá a un tema tan francés como o
"menage a trois"2, a propia palabra procede do francés. Así, boa parte do filme transcorre describindo a poderosa influencia deses dous outsiders sobre Odile e, ao mesmo tempo, da fascinación que a fermosa rapaza vai espertando en ambólos dous.
Cómpre ter en conta un factor que apuntei unhas liñas máis arriba e que resulta ser decisivo, explicativo de todo o discurso narrativo: a cinefilia. Así, ao xeito duns Quixotes de Nouvelle Vague, Arthur e Franz conciben a vida como os filmes que ven nas sesións continuas dos baixos fondos parisinos. Os seus deuses levan pistolas no cinto, chapeu e cabichas entre os beizos. Chámanse James Cagney, Humphrey Bogart ou Robert Ryan. Mesturan realidade e ficción, son gángsters vocacionais e, como en toda peli de gángsters que se precie, necesitan unha moza que culmine as súas delirantes fantasías pseudocriminais. Sen embargo, os resultados son máis ben tráxicos, aínda que Godard non lle dá moita importancia ao final. Todo é ficción, nada é real, o filme semella máis ben unha reflexión sobre a arbitrariedade e a mesquindade de certos actos do xénero humano e da posibilidade que ten o cinema de desenmascaralos, da potencialidade para amosar, nese marabilloso espello deformante que é a pantalla dun cine, os ángulos mortos da realidade.
Por certo, é tan só unha ilusión de Godard e miña, ou Anna Karina está para mollar pan
3? A presentación dela non pode ser máis sensacional, con ese plano secuencia da rapaza na bicicleta, con esa faldra a cadros, de colexiala francesa, cos seus libriños para asistir, aplicada ela, ás clases de inglés. Aí coñece aos mozos e primeiro comeza intimando con Arthur, durante unha tradución inversa que fan de Romeo e Xulieta. Encántame ese momento no que o mozo lle pregunta se sabe como hai que bicar e ela lle responde, "si, bícase coa língua". Pode parecer nun primeiro momento que o espilido Arthur se vai aproveitar dela. Pero non, no canto diso dálle un biquiño na meixela e emprázaa a vérense máis tarde, xa con Franz. Outro momento xenial é o do Madison. Primeiro xa hai un detalle que me gusta moito, se algún día ven o filme, reparen nel. Cando Odile vén dos aseos e pasa por diante desa mesa de billar. Por uns momentos acobádase na baranda das escaleiras e mira para eses mozos que están a xogar. O tempo deténse, non pasa nada de relevancia, mais os espectadores temos uns segundos para contemplar a Anna Karina, para intimar con ela á nosa maneira. Logo volve ser de Franz e máis de Arthur, cando deciden gardar ese minuto de silencio, que en realidade son 36 segundos nos que o filme fica en off. Nen sequer se escoita o son do ambiente.
Que pasada, o baile que se marcan. É, tal vez, o mellor do filme. Vin esa escena catro veces e non me cansei. Excepcional, xa para comezar, o feito de poñerlle o chapeu a Odile. Porque, neses seis ou sete minutos, ela é quen leva a voz cantante na banda. Ese
twist paréceme irrepetíbel, está rodado dun xeito xenial. Fíxense, a cámara apenas se move. E cada pouco tempo, a música para e un narrador omnisciente mergúllase nos pensamentos que teñen as personaxes. A escena do baile foi homenaxeada á súa maneira por Quentin Tarantino en
Pulp Fiction4 (1994) con grande acerto, ao meu entender. Por certo, que a banda sonora do filme está composta por Michel Legrand e aporta fermosas melodías de jazz, pausadas e melancólicas, que axudan a paladear o delicado romanticismo que por momentos impregna o filme (hai planos fermosísimos de parques, rúas e dun embarcadoiro). A montaxe, como en todos os filmes de Godard é extraordinaria e, entre outros, consta de planos secuencia, primeiros planos naturalistas, godardianos xogos co raccord, barridos, picados e maxestuosos contrapicados.
Jobar, que ben o pasei vendo este filme, sobre todo cando o trío, para facer tempo, decide batir o estraño record dun tal Jim Thompson, que visitou o Louvre en nove minutos e pico, ou algo así. Vale, pois aquí acabo esta crítica, coido que máis ben favorábel. Xa saben, amigos, non dubiden en ver este filme, ou calquera de Godard ou de calquera director da Nouvelle Vague. Bueno, teñan coidado con Rohmer, que pode producir certa somnolencia. Avisados están.
1: Por exemplo, lembro que en
À bout de souffle, (1959) Jean Paul Belmondo era un grande admirador de Bogart. A cinefilia é un tema recurrente nos realizadores da
Nouvelle Vague. De feito a maioría deles traballaban escribindo crítica cinematográfica na revista
Cahiers du cinèma, apadriñados polo prestixioso estudoso da Sétima Arte, Andrè Bazin. Se queren saber máis sobre a
Nouvelle Vague, ou "Nova Vaga", recoméndolles que escoiten o programa Banda Aparte do día 2 de febreiro de 2007.
2: A verdade é que o tema dos tríos dá para bastante xogo no cinema. Penso agora en filmes como
"Duel in the sun",1946, de King Vidor,
"Casablanca", 1942, de Michael Curtiz,
"Written on the wind", 1956, de Douglas Sirk ou
"Mogambo", 1953, de John Ford. Seguro que se cavilan un pouco lles sae polo menos outra media ducia de filmes.
3: Dalgunha maneira, moitos os cineastas adoitan aloumiñar a esa actriz-muller da que dun xeito máis ou menos confesábel, están namorados. E o cinema, que é o colmo da subxetividade, vén pintiparado para plasmar de xeito eficaz as súas obsesións persoais. A cámara traballa para esas mulleres e traballa guiada polo inmenso talento que destilan os que sentan na cadeira de director. Así pasa, por exemplo, con Hitchcock e Tippi Hedren, Welles e Rita Hayworth, Bergman e Liv Ullman, Rossellini e Ingrid Bergman, Lynch e Isabella Rossellini ou, máis recentemente, con Tarantino e Uma Thurman.
4: Amais, ou é unha paranoia miña, ou hai unha moza nos aseos do Madison, a cal tamén estaba nas clases de inglés, que leva o mesmo peiteado que lucirá Mia Wallace (Uma Thurman) no xenial filme de Tarantino.
Alberto Rodríguez
‘Ride the High Country’ (1962)
Repasemos senón as obras cume de 
