RUMBLE FISH

RUMBLE FISH
¿Pero que raios…?

Rumble Fish (1983) é unha desas estrañas e pouco correntes obras que nacen para contradicir ao personal. Acostumados a pór etiquetas, a agrupar aos creadores dentro de movementos colectivos (digamos nouvelle vague, realismo máxico, heavy metal; digamos literatura de mulleres, movida madrileña, cinema galego), o que primeiro asoma ao intelecto dalguén que se plantexe de que raios vai este exercicio de estilo (?), este tótem ao amor fraterno (?), é un incomodo estupor.

–Bisturí.
Pastiche –galicismo xeralmente empregado para menosprezar a directores que gustan do honrado oficio de costureira (é dicir, cortar e coser)– foi a segunda palabra que me veu ao maxín despois de ver La ley de la calle, como lle dixeron nas Españas. Filmes como West Side Story (1961), Ao leste do Edén (1955), Salvaxe (1954), A bout de suffle (1959), Blue Velvet (1986), e, retroactivamente, Twin Peaks (1990-1991) e Gohst (1990), flotaron polo baleiro espacio-temporal que separa as miñas cellas, mentres visionaba o filme. Pelexas entre bandas, ou mellor dito, entre os despoxos hipervitaminados que a droga deixou do que antes foran “boas bandas”; un príncipe sen a súa Kely, no fondo un tío grande bipolar e daltónico; unha nai fuxida en California, que nin sequera é madame, tan só a muller dun productor cinematográfico; unhas maravillosas transicións saídas do soño dun esquizoide, nas que o tempo se mide polo reflexo do sol nos rañaceos, e as nubes pasan máis apresa que Schumacher antes de pinchar (illando así cada escena na intemporalidade, no mundo posible do triacetato a 35 mm); un paseo angurioso polo amor enfermizo e distorsionador dun irmán pequeno, unha andaina, se non polos subterraneos do apacible, si quizais polos suburbios da insatisfacción…

–Cicel.
Pero ademais dun exercicio de deconstructivismo fílmico, Rumble Fish preséntanos o doble retrato de dous irmáns, o enigmático motorcycle boy (un melancólico Mickey Rourke), heróe clásico con habilidades físicas e intelectuais, máis definido polo que outros opinan del que polos seus propios feitos; e Rusty James (un exuberante Matt Dillon), adolescente sen referencias que basea toda a súa confianza no castelo de naipes que é en realidade seu irmán. Se Morte dun viaxante (Arthur Miller) tivese unha continuación no cinema e o seu director fose o mesmo que o de Cotton Club (1984), o fillo autoconsciente e descreido sería algo semellante a este motorcycle boy, e o unico medio para sacar do atordoamento ao seu iluso irmán, non sería outro que… vexan Rumble Fish para sabelo.

–Martelo neumático.
En realidade non creo que sexa a obra mestra que unha gran parte da crítica (na actualidade) considera. É, iso si, un bo filme do que non sabemos por cal dos diferentes frentes abertos na primeira media hora se vai encamiñar (loitas na rúa; conflicto da parellamolonamericanamedia; o entorno urbano como deformador dos comportamentos, ao xeito da oscarizada Crash), pero que en troques si mantén certa coherencia narrativa, deixando poucos cabos soltos, e cun conseguido efecto de desazón existencial. Preguntábame, mentres a disfrutaba, se todo isto non sería en realidade un galo de estridentes cores, ou talvez unha braña de herva púrpura baixo un ceo de uniforme cor laranxa. Cría adiviñar nela o bosquexo dun neno, o ollar retrospectivo dalguén que foi crecendo e descubrindo, pero incapaz de deter a sucesión duns feitos inamovibles.

–Hora da morte…
E entón rematou. Eu perplexo. Doulle ao avance rápido. Pasan os créditos. Ao final vexo que o filme está adicado a un irmán de F. F. Sorrío querendo pensar que son un tipo moi listo. Sigo avanzando e a cinta remata. En lugar dos 193 minutos que prometía a caixa do VHS, atópome con que a duración real eran 93 minutos. Ademais, a contraportada ofrecía imaxes a cor, unha promesa que pensei estaba a piques de cumprir cando nos estertores da cinta o B/N desaparece durante breves lufadas. Pero non, o que fun é vilmente enganado.
Se tivese un rocín fraco e soubese que carafio é unha adarga, xuraría, pola honra dunha tal Dulcinea de Chantada, que os de Universal Pictures (Spain) S. L. non ían quedar sen recibir un bo escarmento.

Reposto deste metaestupor, reflexionei sobre a incidencia do azar no universo creativo. Pregunteime como sería a obra de Coppola se non lle pasasen os padriños polo corpo e a carteira. Porque Rumble Fish non é só unha modesta producción independente, é un experimento suicida, desenfocado, o producto dun director con momentos de rara e xenuina xenialidade, desa estraña esencia de brillantez que só mana baixo as peores condicións. A mesma certeza se me presentou cando vin, por vez primeira, Campanadas a medianoite (1967, O. Welles), filme do que retrasei a súa mención para non despistar, porque a pesar de non ter nada que ver o un co outro, ambos traballos posúen almas parellas.

Así que, inda que nalgún momento puidese parecer o contrario, recomendolles que vexan Rumble Fish. Despois de facelo quizais comprendan, como un servidor, que Sofía Coppola non era adoptada.

Miguel Segador