A resposta de Alfred Hitchcock a Truffaut, na mítica entrevista que recollería posteriormente o libro “Le cinèma selon Hitchcock” (“O cinema segundo Hitchcock”) foi que “The wrong man”, 1957, filmouse dentro dos cánones do “cinema comercial”. A verdade é que eu, con Truffaut, considero a este filme, rodado entre dous títulos emblemáticos como son “The man who knew too much”, 1955 e “Vértigo”, 1959, como un Hitchcock menor ou, aquilatando máis a definición, se atendemos á reflexión que encabeza este artigo, un Hitchcock “anti-Hitchcock”. O filme, baseado nunha historia real (primeiro obstáculo), conta o calvario xudicial e familiar dun tipo que toca o contrabaixo nun night club, Joseph Enmanuel Balastrero (Henry Fonda), o cal é acusado inxustamente dunha serie de atracos e, simultáneamente, ve como, a raíz dese problema, súa muller, Rosa Balastrero (Vera Miles) entolece e ten que ser internada nun psiquiátrico.
Este é, como xa apuntei ao principio, un filme fallido que ten o seu principal talón de aquiles nun guión irregularmente construido. Irregularmente construido porque, se ben se mudou de delicto (orixinalmente, o individuo fora acusado dun asasinato) non se chegou a eliminar ou modificar o problema que padece Rosa Balastrero, o que inevitábelmente lastra a tensión do filme, fai que á hora o espectador se despiste da trama principal (a absurda detención de Fonda que, por certo, se aclara dun xeito tan infantil como habitual) e, finalmente, non vexa colmadas as expectativas coa curación desa muller, algo que nos di unha voz en off que pasará tempo despois. Todos estes problemas, ao meu humildísimo entender, veñen provocados polo que Truffaut apuntaba: Hitchcock quixo tratar como ficción algo que era real e, ao final, o que conseguiu foi desapoderar de toda credibilidade o material co que se traballaba e, ao mesmo tempo, fabricar un producto comercial que en ningún momento das case dúas horas de metraxe, chega a empatizar co espectador. Por riba, Fonda consigue unha personaxe neutra e apática 2, conformista, kafkiana, que apenas cuestiona a súa absurda situación (lembremos que os policías lévano de paseo nunha ridícula ronda de recoñecemento sen chegar a lerlle sequera os seus dereitos) e que induce ao espectador a centrarse na tolemia de Vera Miles, unha historia que xurde ex abrupto, sen que un comprenda moi ben as causas e que o guionista pecha cun “happy end” apresurado e resumido nunhas letras que se sobreimpresionan, deixando ao espectador coas ganas de ver a Fonda e a Miles fundidos nun abrazo de volta á monotonía do fogar (por exemplo, vid. o final de “Rear window”, 1954). O que máis me gusta do filme son temas puntuais ( a fin de contas, Hitchcock é Hitchcock) como ese momento no que Fonda aguanta, estoico, a agresión de súa muller ou aquel no que mira cara unha imaxe do Sagrado Corazón de Xesús e nun primeiro plano do seu rostro aparece sobreimpresionado o rostro do verdadeiro culpábel (que, por certo, se parece a Fonda como Manuel Fraga a George Clooney), así como a tropical e envolvente música de Bernard Herrmann, a sensacional montaxe de George Tomasini ou a fotografía de Robert Burks, que chegaría ao grao de excelsitude en “Vértigo”. Por último, é evidente que o que levou ao Gordo Xenial a facer este filme foi o tema, unha das súas meirandes obsesións: o falso culpábel, que tratou maxistralmente en filmes que eu recomendo vivamente, como “The thirty -nine steps”, 1935 (etapa inglesa) ou a sensacional “Frenzy”, 1972, que contén o asasinato máis extraordinariamente rodado que eu teña visto nunha peli de Hitchock, e prométolles que vin unha pila delas. Así que a miña calificación é un simple notábel e aproveito xa para dicirlles que en breve poderán vostedes atopar neste blog unha listaxe de filmes de Alfred Hitchcock puntuados polos membros do programa radiofónico “Banda aparte”.
1: Truffaut, François : “El cine según Hitchcock”. Colección Cine y comunicación. Alianza Editorial. Madrid, 1974.
2: ¿Imaxinan vostedes a Cary Grant ou a James Stewart no papel que fai Fonda? Garántolles que o resultado habería ser ben distinto, ou polo menos Balastrero gañaría en rebeldía e cinismo, se ben debo apuntar a miña querencia por case todas as interpretacións de Henry Fonda, aínda que ésta, é verdade, non estaría nun eventual podio.
Alberto Rodríguez Díaz
No comments:
Post a Comment