
Non son en todo caso dos escépticos que cren esgotado o xenio de Lynch, entre os que quizais se atope o meu compañeiro Alberto Rodríguez, a quen debo gabar polo seu espléndido artigo. Tal vez sexa só esperanza cega no director de ‘Blue Velvet’ (1986). Tal vez cataratas. E é que só fai sete anos atrás David Lynch levou a cabo o seu último longo antes de I.E., ‘Mulholland Drive’, prodixioso exemplo de agudeza visual, riqueza expresiva e profundo e conmovedor dramatismo.
Vaiamos despregando o argumento. Naomi Watts interpreta a Betty, unha aspirante a actriz que chega a Los Ángeles. Pero como todo está gravado e non hai n'y a pas d'orchestre (ao seu xeito, Lynch e bastante enfático) non nos debe ofender ou confundir que Naomi máis

Sigamos adiante coa trama. Laura Elena Harring encarna a Camila Rhodes, recoñecida actriz de Hollywood. A piques de ser asasinada por dous malandríns na estrada que da nome ao filme, un accidente a salva in extremis, ficando amnésica. Así a atopa Betty, quen decide axudala a resolver o seu misterio.
Na primeira parte do filme acontece todo con bastante lixeireza, sendo a expresión aparvada e feliz de Betty un pre-escenario que irá crecendo en contido coa progresiva inmersión na traxedia. Este tramo de ‘Mulholland Drive’ é o máis extenso e o de menor relevancia (relativa), e nel Lynch libera de vagar unha serie de personaxes e escenas ao xeito das citadas ‘Twin Peaks’ e ‘Blue Velvet’. É sabido que o proxecto inicial era unha serie para a ABC, finalmente interrompido pola cadea de televisión. Dous anos despois, David Lynch, a quen tal castración da súa criatura lle produciu un doloroso trauma, logrou reunir a todo o equipo para transformar o seu proxecto televisivo nunha película de máis de dúas horas de duración. O resultado non puido ser máis abraiante. Aforramos ver as ducias de episodios de recheo que papáramos para dar co asasino de Laura Palmer, das que a penas se salvaban os cinco ou seis extraordinarios capítulos dirixidos polo propio Lynch. A concepción como serie de ‘Mulholland Drive’ observámola nas escollidas escenas que se conservaron e na súa falta de continuidade, cuestión que non afecta vendo o excelente resultado, e nalgunhas enigmáticas secuencias como a do casting para o filme de Adam Kesher (Justin Theroux), en principio máis longa, e na que Betty e o director se observan con inusitada intensidade. David Lynch transforma estes baleiros narrativos en estradas perdidas, camiños falsos, pistas que non conducen máis que a unha buscada confusión. Por exemplo, a moza que os mafiosos recomendan a Adam para o seu filme leva por nome Camila Rhodes.
A comicidade herdada de ‘Twin Peaks’ (ou habería que dicir Mark Frost, co-autor da serie) atopámola nalgunha destas escenas iniciais, como a do torpe matarife, ou a alusión da propietaria da casa onde se aloxa Betty sobre un canguro boxeador (esta muller, Coco, seguindo un camiño falso resulta ser a nai do director encarnado por Theroux). Temos ademais dúas escenas colosais, a primeira a do casting, pola textura doce das cancións e a inxenuidade das personaxes que as interpretan. Ao igual que a expresión radiante de Betty ao

Seguindo adiante coa trama, Betty e Camila (quen aínda non lembra como se chama) rastrexan os datos que a segunda vai recordando. Camila lembra a unha tal Diane. Quizais sexa ela mesma. Pero Diane, cando a atopan, é un cadáver. De volta en casa, Betty e Camila disipan os seus temores entre as sabas. É un cliché tipicamente lynchiano, o amor fronte ao pesadelo. Dicir aquí que Betty e Camila son lesbiás resulta de novo bastante reduccionista, pois, dado a evolución da trama, este acontecemento vese como un acto máis que comprensible.
Para non caer pesado, sintetizarei o do club nocturno. Silencio é algo así como o escenario da estufa en ‘Eraserhead’ ou o círculo de sicómoros en ‘Twin Peaks’: unha porta ao subconsciente, unha reveladora metaficción.
Xa é suficiente, a personaxe Betty, que actuou como conductora do argumento, debe desaparecer. Camila abre a caixa azul. Zoom in. Fundido a Negro. A caixa cae ao chan. Camila desapareceu, engulida pola misteriosa caixiña. En algures lin que este filme evoluciona, non liñalmente como é habitual, senón de forma transversal. Estamos na mesma casa na que desapareceron Camila e Betty (ou se cadra foron Laura e Naomi as que marcharon). Mediante breves luzadas accedemos a un plano da realidade paralelo. Lynch cóntanos agora a historia de Diane (interpretada de novo pola Watts), o seu pecado e a súa fatal penitencia.
Diane e Camila viviron unha apaixonada historia de amor. Camila, manipuladora e cruel, corta a súa relación con Diane para iniciar un proveitoso affair cun director de prestixio, o propio Adam/Theroux. Pero todo isto que semella tan vulgar, é relatado mediante imaxes, sen a penas diálogo. O xeito en que Lynch debuxa a progresiva amargura de Diane é sublime. A dirección de actores, un dos seus grandes méritos por moito que a miúdo guste da

A enfermiza fotografía corre a cargo de Peter Deming (‘Lost Highway’). A música, unha das súas máis fermosas composicións, debémoslla a Angelo Badalamenti, a quen, visto o resultado de ‘Inland Empire’ (na cal non participou), Lynch debe gran parte do seu prestixio. Unha última consideración sobre a dupla de actrices. Nunha filmografía na que o gran deus Saturno, David Lynch, fagocita con impunidade aos seus colaboradores, o traballo de Laura Elena Harring, recoñecido cunha nominación ao Oscar, pero sobre todo o de Naomi Watts, sorprende pola súa brillantez. A australiana pasa no filme da máis naïf estulticia a un naturalismo patético, rebosante de credibilidade.
‘Mulholland Drive’ é un amargo manxar, un filme clásico de 2001 que ocupará un lugar sobresaínte cando, na apocalipse do cinema, os irmáns Lumière pidan contas aos directores malditos.
Miguel Segador
No comments:
Post a Comment